Hiện có bản chép tay một bên là phiên âm chữ Nôm, một bên là lời dịch sang chữ Quốc ngữ những ghi chép về dòng Họ Nguyễn thôn Hậu Xá. Người biên soạn là Cụ Nguyễn Đại Hữu - tự Khắc Tráng (Đệ Tam Đại). Còn người Sao lục là cụ Nguyễn Dụng Tân chi thứ 2. đời thứ V. (Đệ Ngũ Đại).
Sau đây là nguyên văn phần Quốc ngữ:
 |
Trang viết tay bản sao lục |
GIA PHẢ HỌ NGUYỄN HẬU XÁ
(CHI NAM ĐỊNH)
BÀI TỰA : Cụ Nguyễn Đại Hữu tự Khắc Tráng (Đệ tam đại) soạn.
Trộm nghe: Cây có gốc, gốc vững thì ngọn tốt tươi. Nước có nguồn, nguồn sâu thì giòng sông dài, cho nên ta được hưởng dư huệ tổ tiên, đó là lý đương nhiên vậy.
Họ ta Cụ thủy tổ là Nguyễn Quý Công hiệu Phúc Tính, dựng đất đắp nền, ở trấn Sơn Nam Thượng (nay đổi là tỉnh Hà Nội), phủ Ứng Thiên (nay đổi là Ứng Hòa), huyện Sơn Minh (nay đổi là Sơn Lãng), tổng Hoa Đình (nay đổi là Phương Đình) xã Cẩm Xá (sau là Bạch Xá, nay là Hậu Xá).
Từ đấy về sau, ngày càng sinh sôi nẩy nở, làm cho họ ta càng lớn, ví như cành lá nẩy sinh là nhờ ở gốc rễ to.
Noi gương xưa, lấy quy cũ làm nền tảng, trải qua bao đời nho y nối tiếp, thời đại nào cũng một dạ cần vương, luôn luôn hưởng ân vua lộc nước, ghi tên họ trong giấy lụa, sử sách lâu dài, đời nào cũng hay, luôn luôn được làm tổng trưởng.
Đương thời họ ta địa vị cao sang, bao người đều là sắc mục, hiển nhiên là một lệnh tộc, vậy phải chăng đó là gốc một họ đã có từ lâu đời. Nhưng sự thịnh suy của họ ta cũng theo với vận nước mà có khi gặp biến, có lúc hưởng thanh bình.
Cụ tổ chi họ ta Nam Định là Nhân Đức, sau thời Tây Sơn, tuy lòng nuối tiếc quê hương, nhưng đành phải đem gia quyến về Sơn Nam Hạ (nay là tỉnh Nam Định), huyện Mỹ Lộc, ở phố Tiền Môn, nơi đây làm nền tảng gia đình. Người em thân tín Cụ Minh Đức cũng theo anh về đây sinh nhai lập nghiệp, rồi càng ngày càng mở mang, khiến họ ta ở miền Nam là một chi phái lớn.
Than ôi núi sông điên đảo mà nhà cửa họ Nguyễn vẫn được y nguyên, năm tháng đổi thay mà nền tảng gia đình không hề suy xuyển. Dưới gầm trời này được như vậy kể là kỳ vậy.
Tổ tiên ta đã hưởng phúc nhưng vẫn để lại cho con cháu được hưởng phúc thừa. Ta cảm thấy bể dâu thay đổi, mà vẫn giữ được lòng lành, giấy rách giữ lề, con cháu về sau há chẳng nên ghi nhớ.
Lời xưa có nói: Ắt phải có công người khai sáng nên con cháu đã từng trăm năm hưởng ơn vua lộc nước. Đạo nho theo, mà y thuật cũng tinh vi, lại tích đức, đắp nên nhân, luyện nghề võ để dẹp loạn, lời khen được ghi trong sử sách, đó là công vun đắp của tổ tiên vậy. Cùng với người đồng hương cùng lo toan trong cơn tao loạn, luôn luôn là một nhà tích thiện cho nên con cháu hưởng phúc thừa. Ngày nay con cháu được hưởng hội "gió mây" đó là công đức ông cha vậy.
Ta lại hằng biết rằng mệnh con người là duy tân, lúc nào cũng giữ trung hiếu làm đầu, do đó ta ghi lại để răn bảo con cháu về sau vậy.
Họ ta Cụ thủy tổ là Nguyễn Quý Công hiệu Phúc Tính, dựng đất đắp nền, ở trấn Sơn Nam Thượng (nay đổi là tỉnh Hà Nội), phủ Ứng Thiên (nay đổi là Ứng Hòa), huyện Sơn Minh (nay đổi là Sơn Lãng), tổng Hoa Đình (nay đổi là Phương Đình) xã Cẩm Xá (sau là Bạch Xá, nay là Hậu Xá).
Từ đấy về sau, ngày càng sinh sôi nẩy nở, làm cho họ ta càng lớn, ví như cành lá nẩy sinh là nhờ ở gốc rễ to.
Noi gương xưa, lấy quy cũ làm nền tảng, trải qua bao đời nho y nối tiếp, thời đại nào cũng một dạ cần vương, luôn luôn hưởng ân vua lộc nước, ghi tên họ trong giấy lụa, sử sách lâu dài, đời nào cũng hay, luôn luôn được làm tổng trưởng.
Đương thời họ ta địa vị cao sang, bao người đều là sắc mục, hiển nhiên là một lệnh tộc, vậy phải chăng đó là gốc một họ đã có từ lâu đời. Nhưng sự thịnh suy của họ ta cũng theo với vận nước mà có khi gặp biến, có lúc hưởng thanh bình.
Cụ tổ chi họ ta Nam Định là Nhân Đức, sau thời Tây Sơn, tuy lòng nuối tiếc quê hương, nhưng đành phải đem gia quyến về Sơn Nam Hạ (nay là tỉnh Nam Định), huyện Mỹ Lộc, ở phố Tiền Môn, nơi đây làm nền tảng gia đình. Người em thân tín Cụ Minh Đức cũng theo anh về đây sinh nhai lập nghiệp, rồi càng ngày càng mở mang, khiến họ ta ở miền Nam là một chi phái lớn.
Than ôi núi sông điên đảo mà nhà cửa họ Nguyễn vẫn được y nguyên, năm tháng đổi thay mà nền tảng gia đình không hề suy xuyển. Dưới gầm trời này được như vậy kể là kỳ vậy.
Tổ tiên ta đã hưởng phúc nhưng vẫn để lại cho con cháu được hưởng phúc thừa. Ta cảm thấy bể dâu thay đổi, mà vẫn giữ được lòng lành, giấy rách giữ lề, con cháu về sau há chẳng nên ghi nhớ.
Lời xưa có nói: Ắt phải có công người khai sáng nên con cháu đã từng trăm năm hưởng ơn vua lộc nước. Đạo nho theo, mà y thuật cũng tinh vi, lại tích đức, đắp nên nhân, luyện nghề võ để dẹp loạn, lời khen được ghi trong sử sách, đó là công vun đắp của tổ tiên vậy. Cùng với người đồng hương cùng lo toan trong cơn tao loạn, luôn luôn là một nhà tích thiện cho nên con cháu hưởng phúc thừa. Ngày nay con cháu được hưởng hội "gió mây" đó là công đức ông cha vậy.
Ta lại hằng biết rằng mệnh con người là duy tân, lúc nào cũng giữ trung hiếu làm đầu, do đó ta ghi lại để răn bảo con cháu về sau vậy.
Năm Thành Thái thứ 8 (Bính Thân) tháng 2, ngày Cốc Đán, cháu 5 đời, dòng họ thứ 2, Tú Tài Nguyễn Dụng Tân sao lục.
* Đệ Tam Đại: Đời thứ 3 kể từ Đời đầu dòng Họ * Đệ Ngũ Đại: Đời thứ 5 của dòng Họ * Chi thứ 2 Đời thứ 5: Là người con thứ 2 của Đời thứ 5 * Năm Thành Thái thứ 8: Là năm 1896 theo Dương Lịch